مطالعه اولیه رشد و استقرار چند رقم گلابی آسیایی (pyrus serotina rehd.) بر روی پایه های بذری گلابی اروپایی (pyrus communis l.) دراقلیم اصفهان، ایران

به منظور بررسی میزان سازگاری ارقام گلابی آسیایی (pyrus serotina rehd.) با شرایط آب و هوایی اصفهان، در سال های 1387 و 1388 تحقیقی انجام شد. در این پژوهش پیوندک برخی از ارقام گلابی آسیایی به نام های ‘ks6’، ‘ks7’، ‘ks8’،‘ks9’ ،‘ks10’ ، ‘ks11’، ‘ks12’، ‘ks13’، ‘ks14’ از باغ گلابی آسیایی موجود در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در ماه مرداد سال 1386 و 1387 جمع آوری شد. پیوندک های جمع آوری شده به محل مورد تحقیق در اصفهان انتقال داده شده و برروی پایه های یکساله گلابی اروپایی (pyrus communis l.) در قالب بلوک های کامل تصادفی، پیوند شدند. فواصل بین ردیف دانهال ها 80 سانتیمتر و فواصل آنها برروی ردیف 15 سانتیمتر بود. از ارقام گلابی سیبری و شاه میوه نیز به عنوان شاهد مورد استفاده قرار گرفت. درصد بقای ارقام پیوند شده و نیز استقرار ارقام براساس میزان قطر پایه و پیوندک در اوایل آغاز فصل رشد ثبت شد (در اوایل سال 1387 و 1388). همچنین در اواخر فصل رویشی 1387 و 1388 میزان سطح برگ، رشد شاخه، و تعداد یرگ در هر یک از ارقام مشخص شد. میزان وزن تر و خشک بخش های مختلف گیاه (برگ، شاخه و ریشه)، میزان عناصر غذایی ازت، فسفر و پتاسیم و مقادیر کربوهیدرات های کل در 3 نوبت برروی برگ های برداشت شده مورد اندازه گیری قرار گرفت. پژوهش با اندازه گیری صفات مذکور در سال دوم اجرای پژوهش نیز تکرار شد، با این تفاوت که به همراه برگ، ساقه و ریشه نیز از نظر عناصر غذایی و کربوهیدرات کل مورد آزمون و تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام مختلف گلابی از نظر صفات بیان شده دارای اختلاف معنی دار می باشند. در مجموع دو سال، بیشترین میزان رشد در ارقام ‘ks6’ و ‘ks12’ و کمترین رشد در رقم ‘ks14’ مشاهده شد. بیشترین و کمترین تعداد برگ به ترتیب در ارقام شاه میوه و ‘ks7’ مشاهده شد. بزرگترین سطح هر برگ و نیز میزان برگ هر نهال در رقم ‘ks10’ و کمترین مساحت برگ، در رقم شاه میوه مشاهده گردید. رقم شاه میوه بیشترین سطح مقطع تنه (tcsa) را داشته و کمترین آن در رقم ‘ks9’ مشاهده شد. همچنین همبستگی معنی داری بین سطح مقطع تنه و ارتفاع نهال ها مشاهده گردید. بالاترین درصد گیرایی پیوند در ارقام ‘ks6’ و کمترین درصد در رقم ‘ks7’, ‘ks8’ و ‘ks12’ مشاهده شد. بیشترین میزان وزن خشک کل گیاه در ارقام ‘ks12’ و سیبری و کمترین میزان ماده خشک در رقم ‘ks6’ مشاهده شد. نتایج تجزیه آماری میزان عناصر غذایی ازت، فسفر و پتاسیم نشان از اختلاف معنی دار در بین ارقام و زمان نمونه گیری داد. نتایج نشان داد که ارقام گلابی از نظر جذب عناصر غذایی در سطح مطلوب قرار داشتند و در طی فصل رشد میزان ازت و فسفر برگ روند کاهشی داشت اما میزان پتاسیم افزایش یافت. میزان ازت، فسفر و پتاسیم ساقه به طور معنی داری در طول فصل کاهش یافت. درصد ازت ریشه به تدریج در طول فصل رشد رو به افزایش گذاشته اما فسفر و پتاسیم آن با گذشت فصل کاهش یافت. کربوهیدرات محلول برگ، ساقه و ریشه نیز در هر سه مرحله نمونه گیری تفاوت معنی داری نشان داد. به طوری که مقدار کربوهیدرات برگ در سال اول به تدریج از اوایل فصل تا اواسط فصل رو به افزایش گذاشته و از این زمان تا اواخر فصل مقدار آن کاهش پیدا نمود. اما در سال دوم مقدار آن تا اواسط فصل رو به کاهش گذاشته و تا اواخر فصل مقدار آن افزایش پیدا کرد. مقدار کربوهیدرات ساقه و ریشه به تدریج از اوایل تا اواخر فصل کاهش یافت. به طور کلی چنین نتیجه گیری می شود که ارقام گلابی آسیایی در مقایسه با ارقام بومی اصفهان از سازگاری مناسب و بسیار عالی برخوردار می باشند که می تواند به گسترش کشت این ارقام در منطقه میوه خیز اصفهان کمک بسزایی کند.